Menu

20. Tiêu đề

Tôi viết để được đọc. Nếu tôi muốn độc giả của tờ báo của tôi đọc những gì tôi viết, tôi cần phải để mắt đến họ. Vì thế, bài viết của tôi cần một tiêu đề tốt. Nhưng một tiêu đề tốt là gì? Đó là một lời mời. Nó cần phải khiến bạn muốn đọc câu chuyện. Và cần phải làm điều này mà không phóng đại, gian lận hoặc nói dối. Tiêu đề là đỉnh cao của bài viết của bạn. Nó cần được tạo ra bằng sự cẩn thận tối đa.

Những lời mời tốt nhất là của riêng bạn; vì vậy tôi tự viết tiêu đề của mình.

Tôi là một nhà báo. Tôi muốn chiếm hữu; đừng làm phiền công việc của tôi! Tôi không thích mọi người viết lại tác phẩm của tôi theo cách họ thích. Tôi có toàn quyền sở hữu đối với bản thảo của mình và tôi bảo vệ quyền sở hữu của mình. Tôi thực hiện tất cả các biện pháp cần thiết để đảm bảo rằng tác phẩm của tôi không cần bất kỳ thay đổi nào, cả về hình thức hay nội dung, khi nó được hiệu đính. Điều đó xảy ra với tiêu đề nhiều như đối với bản thảo. Khi tôi gi mt văn bn để hiu đính, văn bn đó phi chế độ sn sàng in, tc là có dòng tiêu đề, có th là phn m đầu hoc tiêu đề ph và bt k là gì, mt hoc nhiu tiêu đề. Nó làm cho tôi cảm thấy an toàn hơn và giúp công việc của người hiệu đính hoặc tòa soạn dễ dàng hơn.

CÓ THỂ CHỌN TỪ NHIỀU THỂ LOẠI.

Với mỗi thể loại bài viết, có một kiểu tiêu đề tương ứng. Nhưng mỗi loại tiêu đề đều có những điểm khác biệt bên trong của nó. Nghiêm túc hay thoải mái, dài hay ngắn, lớn hay nhỏ, đơn giản hay phức tạp, mang tính thông tin hay kích thích, v.v. Hơn nữa, tiêu đề của bạn cũng cần phải tuân thủ kết cấu của tờ báo, layout của tờ báo, các quy tắc của tờ báo, thay đổi theo từng trang. Một số điều lệ biên tập yêu cầu tiêu đề nhiều tầng, trong khi những người khác tránh xa cấu trúc đoạn văn tiêu đề mở đầu – tiêu đề phụ dẫn dắt.

Mt li nhn xét ngn. Tiêu đề tốt nhất luôn là tiêu đề đơn giản nhất. Tại sao phải cần hai dòng để nói trong một dòng? Tại sao lại chiếm dụng diện tích với các chi tiết khác khi một dòng tiêu đề có thể tổng hợp được? Dòng tiêu đề tt nht là mt câu thông tin, một câu trả lời hai câu hỏi cơ bản trong một câu ngắn: “ai” và “cái gì”? 

Mark Pesos chuyn đến Moray.

***

Trong thể loại câu đơn khích thích, dòng tiêu đề tốt nhất là dòng tiêu đề thể hiện cảm xúc của tác giả bằng ít từ nhất có thể:

Moray nói không vi giám đốc ngân hàng!

***

Tiêu đề đính kèm. Sau khi tôi có dòng tiêu đề chính, thật dễ dàng để thêm các yếu tố bổ sung. Nếu tôi thêm một phần mở đầu và tiêu đề phụ, tôi sẽ có một tiêu đề gm ba câu. Nếu tôi chỉ thêm một tiêu đề phụ, tôi sẽ có một tiêu đề gm hai câu.

Trong thể loại mang tính cung cấp thông tin, phần mở đầu nên trả lời các câu hỏi “ đâuvà khi nào?”; tiêu đề phụ phải trả lời các câu hỏi “như thế nào?”, “ti sao?”, “vi ai?” và “vi cái gì?”.  Điều này mang lại cho dòng tiêu đề tổng thể sự đối xứng thẩm mỹ vì tiêu đề phụ và phần mở đầu đóng khung cho dòng tiêu đề trung bình như một bức tranh. Tiêu đề ba câu trông như thế này:

Phn m đầu: Sáng nay đến cng ca hòn đảo và cung cp chi tiết v an ninh”.

Tiêu đề: “Mark Pesos chuyn đến Moray.

Tiêu đề ph: Giám đốc ngân hàng ni tiếng mun thiết lp nơi mi có độ an toàn cao trên mt khu bo tn thiên nhiên

***

Trong thể loại ba câu kích thích, phần mở đầu vẫn nên cung cấp thông tin nhưng nên hỗ trợ tiêu đề chính; tiêu đề chính thể hiện một nhận định biên tập; tiêu đề phụ đóng vai trò như một đỉnh, xây dựng trên dòng tiêu đề chính:

Phn m đầu: “Mark Pesos mun chuyn tr s chính ca Dosh đến đảo.

Tiêu đề: Moray nói không vi giám đốc ngân hàng!

Tiêu đề ph: Nhng người dân đảo bt mãn thành lp hip hi và lên kế hoch biu tình.

***

Ngoài ra còn có một dạng hỗn hợp: tiêu đề hai câu. Nó bao gồm một tiêu đề chính của một câu với tiêu đề phụ kết hợp thông tin được cung cấp trong phần mở đầu và tiêu đề phụ của thể loại ba câu:

Tiêu đề: Mark Pesos chuyn đến Moray.

Tiêu đề ph: Giám đốc ngân hàng mun xây dng dinh th ca mình trong mt khu vc ca hòn đảo mà anh y đã đến thăm sáng nay kèm theo chi tiết v mc an toàn ca anh y.

Dạng hỗn hợp này thường được theo sau bởi một đoạn dẫn dắt giới thiệu câu chuyện. Công thức kim tự tháp nghịch đảo này cung cấp cho người đọc ba cấp độ đọc trước khi họ tiếp cận câu chuyện.

***

Tất cả các tiêu đề báo chí được hình thành bằng cách phỏng theo hoặc kết hợp ba mô hình này. Nói chung, layout chỉ định mẫu được sử dụng cho dòng tiêu đề.

Tiêu đề một câu rất tốt cho các bài bình luận: bài xã luận, ý kiến, cột. Công thức tốt nhất ở đây là một từ trên mỗi cột: 1 cột: “Dinh th!”  2 cột: “H s không th vượt qua!  3 cột: “Pesos cút đi!” 

Tiêu đề hai câu rất tốt cho các bài báo:

“Cuc sng góc nh thiên đường ca chúng tôi đã tr thành mt cơn ác mng”.

Tin độc quyn t phóng viên đặc bit ca chúng tôi nói chuyn vi nhng người dân trên đảo, nhng người đã quyết tâm ngăn cn Mark Pesos chuyn đến đó.

***

Tiêu đề hai câu cũng tốt cho các bài điều tra::

Thomas Riel tài tr cho các tòa nhà ca mình bng tin bn

Th trưởng ca Moray nhn được h tr tài chính t doanh nhân mt uy tín.

***

Tiêu đề hai câu cũng rất tốt cho các cuộc phỏng vấn:

Mt cuc phng vn vi Marine Waterman, ch tch hip hi nhng người dân đảo bt mãn..

Hòn đảo ca chúng tôi không phi là mt cái hm!” 

***

Đối với nhiu tiêu đề, đây không chỉ là những tín hiệu trực quan làm sống động các câu chuyện và làm cho chúng bớt cô đọng và dễ đọc hơn. Chúng cũng to nhp điu cho văn bản của bạn, đưa người đọc trở lại câu chuyện. Chúng phải được suy nghĩ cẩn thận: chúng không được dư thừa, lặp lại nội dung được sử dụng trong tiêu đề, nội dung mở đầu hoặc tiêu đề phụ. Nếu lựa chọn đúng, chúng sẽ làm nổi bật thông tin hữu ích: “An ninh ti đa”, “3000 m2”, “200 nhân viên”,…

CHỐNG LẠI SỰ THÔI THÚC SỬ DỤNG CÁC TIÊU ĐỀ GIẬT GÂN.

Sự cạnh tranh đôi khi khiến báo chí viết phải chọn nhng tiêu đề git gân để tạo nên phản ứng của người đọc, sử dụng cách chơi chữ, chơi chữ hoặc chơi chữ trên tiêu đề sách, phim, chương trình truyền hình, v.v. Việc đầu hàng trước sự cám dỗ này đôi khi có thể dẫn đến kết quả hài hước.. Nhưng đây có phải là một ý tưởng hay cho một tờ báo nghiêm túc? Bằng cách chọn các lựa chọn dễ dàng này, bạn có thể hạ thấp bài viết báo chí của mình xuống mức độ gii trí ca tr v thành niên. Điều này nên dành cho các ấn phẩm châm biếm.