Menu

៥-ហេតុការណ៍ពិត

ព័ត៌មានមិនមែនជាវិទ្យាសាស្រ្តពិតនោះទេ។ វាមិនមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់បង្ហាញឲ្យឃើញថាវាជាវិទ្យាសាស្រ្តពិតនោះទេ។​ នេះមានន័យថា នៅពេលសរសេរព័ត៌មានមិនអាច​មាន​ការ​ពិត​ទាំង​ស្រុងនោះទេ។ ព័ត៌មានទាំងអស់កើតចេញមកពី អន្តរាគំមន៍​របស់មនុស្ស​ដោយ​មិនបាន​គិត​អំពីទម្រង់ព័ត៌មាននៅ​ក្នុងការ​ផ្សព្វផ្សាយ​វានោះទេ។​ ការ​ចូល​រួម​របស់​អ្នកសារព័ត៌មាន​នៅ​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន​គឺ​ដើម្បី​ធានា​ឲ្យបានព័ត៌មានដ៏ស្មោះត្រង់។​

ការ​សង្កេតការពិត… ប៉ុន្តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន

ការ​សង្កេត​ការ​ពិត​មិនបានន័យថា ជាការ​ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន​ពិតត្រឹមត្រូវ​ទាំងស្រុងនោះទេ។  ព័ត៌មាន​ដាច់ខាត់​ត្រូវ​តែពណ៌នា​តាមលំដាប់លំដោយ មាន​មតិការ ហើយធ្វើការ​ពន្យល់ពីដើមហេតុ​ដែលនាំឲ្យកើតមានវាឡើង បើចាំបាច់​វាត្រូវតែមានភាពស៊ីគ្នា។  នេះ​តម្រូវ​ឲ្យមាន​ការ​សង្កេតយ៉ាងសកម្មទៅលើ​ការពិត ជៀសជាង​ការ​មិនសង្កេត។

ការ​ពិត​ដែល​ត្រូវ​បានបង្ហាញ​ឡើង​ដោយ​គ្មាន​ការ​រើសអើង ខុស​ប្រធាន​បទ​ឬការ​បង្ហាញ​អំពី​ហេតុការណ៍ក្តៅគគុក​នឹងត្រូវ​ចាត់​ទុក​ជា​ការ​កុហក​ ប្រសិន​បើ​វា​មាន​ភាពមិនត្រឹមត្រូវតែបន្តិចនោះ។  នៅពេល​ដែល​អ្នកកាសែតដ៏ស្មោះត្រង់​សារភាពអំពី​កំហុសដោយ​អចេតនា​របស់គេ៖ យើងនឹងមិនដឹងអំពីព្រឹត្តិការណ៍ដែល​បានកើតឡើង​ពិតៗនោះទេ។​

គោរព​ដល់​ការផ្តល់សក្ខីកម្មរបស់សាក្សី… ដោយ​គ្មាន​ការ​យល់ស្រប​ចំពោះ​ពួកគេ

ការគោរព​ចម្លើយ​របស់​សាក្សី​មិនបានន័យថា ជា​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពី​វា​ដោយ​គ្មាន​ការ​បកស្រាយខុសនោះទេ។  នេះ​ក៏​ប្រាប់​ដល់​អ្នកអាន​អំពី​ស្ថានភាព​ដែល​សាក្សី​ត្រូវ​បានសួរ អត្តសញ្ញាណ​របស់សាក្សី និងថាការលើកឡើង​របស់ពួកគេស្របច្បាប់​ឬក៏អត់។  ប្រសិន​បើសាក្សី​ផ្តល់​ចម្លើយ​ដោយឋិត​ក្នុង​ស្ថានភាពសន្តំ អ្នកសារព័ត៌មាន​មិនត្រូវ​បង្ហាញដល់​អ្នកអាន​ដឹង​ថា​អ្នក​សារព័ត៌មាន​មាន​ការ​ជឿ​ទៅលើ​ចម្លើយនោះទេ។

ទោះបី​ជា​ពេលខ្លះ​ពួកគេ​មាន​ការ​ថ្លឹងថ្លែងសាច់រឿង​យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ត្រូវ​មាន​ការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះ​ការ​សរសេរដើម្បីជៀស​វា​ងភាព​មិនច្បាស់លាស់។ បើតាមចម្លើយ​របស់សាក្សី… សាក្សីបាននិយាយថា… លោក X បានឃើញគ្រប់យ៉ាង៖ “ខ្ញុំនៅ​កន្លែងកើតហេតុ” គាត់បាននិយាយថា… “ខ្ញុំបានឃើញ…”.

គោរពដល់​មតិ​… ដោយ​គ្មាន​ការ​ប្រកាន់​ភ្ជាប់មតិណាមួយ

អ្នកសារព័ត៌មាន​ពឹងផ្អែក​ទៅលើ​មតិយោបល់​ទាំងអស់ ទោះបី​ជាគេមិនពេញ​ចិត្តមតិនោះក៏ដោយ ហើយគេក៏មិនប្រកាន់ភ្ជាប់យក​មតិ​ណាមួយដែរ។  “ព័ត៌មាន” ដែល​មាន​ប្រភពពី​ស្ថាប័ន (ចេញ​ដោយ​សារព័ត៌មាន​ ​សេចក្តី​ប្រកាស​ជាដើម​) គឺត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះវា​ដូចព័ត៌មាន​ដែល​មាន​ប្រភពផ្សេងទៀតដែរ។

សាធារណៈជន​មាន​សិទ្ធក្នុងការ​រំពឹងឲ្យ​អ្នកសារព័ត៌មាន​ពន្យល់អំពី “ហេតុផល” និង “របៀប” ដែល​អ្នកសារព័ត៌មាន​ផ្សព្វផ្សាយអំពី​ព័ត៌មាន​នោះ​ក៏ដូច​ជា​ចេតនារបស់ពួកគេ។  ត្រូវតែសរសេរ​តាមបែប “i”s. ប្រើប្រាស់​ទម្រង់ច្បាស់លាស់ (ដកឃ្លាត្រឹមត្រូវ ឃ្លាភ្ជាប់ច្បាស់លាស់ជាដើម) ក៏ដូច​ជា​មិនត្រូវ​បង្ហាញ​ថា​ ព័ត៌មាន​នេះ​បង្ហាញ​អំពីគំនិត​ពី​ប្រភពផ្លូវការ​ណាមួយ។

ប្រសិន​បើ​អ្នកនាំពាក្យ​របស់​សាធារណៈជន Dosh ធ្វើ​ការ​ថ្លែងការណ៍៖ “អនាគត​របស់ធនាគារ Dosh គឺត្រជះត្រចង់​ជាង​ពេលណាៗទាំងអស់ វាត្រូវ​បោះពុម្ភឡើង​ដោយ​គ្មាន​ការ​លំអៀង។​ ឧទាហរណ៍ ត្រូវដាក់សញ្ញាធ្មេញកណ្តុរ​នៅ​ឃ្លាដែល​ដកស្រង់នោះ​ ដើម្បី​បង្ហាញ​ថា​ឃ្លានេះ​គឺចេញមកពីក្រុម​អ្នកនិយាយនោះ មិនមែន​ជា​មតិ​របស់​ការសែតនោះទេ។  ធនាគា​រ Dosh បានបង្ហាញថា “អនាគត​របស់ពួកគេត្រជះត្រចង់​ជាង​ពេលណាៗទាំងអស់”។

ច្បាប់ដ៏សំខាន់៖ រក្សាគម្លាតរបស់អ្នក

“វិធីសាស្រ្តសារព័ត៌មាន​” គឺរក្សាគម្លាត់របស់អ្នក​ពី សម្រស់របស់អ្នកដទៃ មនោសញ្ចេតនារបស់អ្នកដទៃ និងអ្នកខ្លួនឯង។ ក្នុងនាមជា​អ្នកកាសែត​ អ្នកត្រូវ​យកចិត្តអ្នកអាន​ដាក់ចិត្តខ្លួនឯង និងសួរខ្លួនឯងថា៖ អ្វីដែលខ្ញុំកំពុងសរសេរ និង​អ្វីដែល​ខ្ញុំចង់បង្ហាញ តើអ្នកអានអាចយល់ដែរឬទេ?

បើសិន​បើអ្នកមានភាពមិនច្បាស់តែបន្តិច សូមសរសេរឡើងវិញ