Menu

06.၆။ ဝေဖန်သုံးသပ်မှုများ

သတင်းစာဆရာများသည် လူသားများပဲဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့ကိုယ်၎င်းတို့ ထိုအရာများနှင့် ခပ်ခွာခွာနေရန် လိုအပ်သောအဆင့်အားလုံးကို လုပ်ဆောင်သည်ဆိုလျှင်တောင် ၎င်းတို့၏ ပင်ကိုယ်စရိုက်၊ ရသခံစားနိုင်မှု၊ ပညာရေး၊ ခံစားချက်များ၊ ယုံကြည်ချက်များနှင့် ခံယူချက်တို့သည် အချက်အပေါ် ၎င်းတို့၏ရှုမြင်ပုံကို လွှမ်းမိုးထားပါသည်။ ၎င်းတို့၏စာဖတ်သူများထံ ၎င်းတို့၏ ရိုးသားစွာတွေးခေါ်ဆင်ခြင်မှုကို သက်သေပြရန် သတင်းစာဆရာများအတွက် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ သတင်းပေးသူအနေဖြင့် အချက်အလက်များနှင့် ထင်မြင်ချက်များကို လုံးဝ မရောပစ်လိုက်ကြောင်း သေချာစေရန် ဖြစ်ပါသည်။

ကွယ်ဝှက်ထားသော စီရင်ဆုံးဖြတ်မှုများကို ရှောင်ကြဉ်ပါ

ဇာတ်ကြောင်းများ၏ တကယ့်အဖြစ်မှန်များ ဖြစ်နေလျှင်တောင် ၎င်းတို့သည် အချက်အလက်များနှင့် ရောထွေးနေသော ထင်မြင်ချက်မှ ကင်းလွတ်ခြင်းမရှိပါ။ သီးခြားအဓိပ္ပါယ်ကောက်ယူမှုထံ ဦးတည်သော စာဖတ်သူ၏ စီရင်ဆုံးဖြတ်မှုကို ထိန်းကျောင်းပေးရန်အတွက် ၎င်းကို တမင်ရည်ရွယ်ကာ အသုံးပြုသည်ဖြစ်စေ၊ အမှတ်မထင် အသုံးပြုသည်ဖြစ်စေ၊ ၎င်းသည် ဇာတ်လမ်းထဲတွင် နာမ်၊ ကြိယာ သို့မဟုတ် နာမဝိသေသနတစ်ခုကိုသာ လိုပါသည်။

“ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင် Mark Pesos…” ကိုရေးသားခြင်းသည် “စျေးကစားသူ Mark Pesos…” ကို ရေးသားခြင်းနှင့် မတူညီပါ။ Mark Pesos သည် ဘဏ်လုပ်ငန်းရှင်ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခြင်းသည် ဓမ္မဓိဌာန်ကျသောအချက်ကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းကို စျေးကစားသူဟု ခေါ်ဆိုခြင်းသည် အချက်အလက်နှင့် ထင်မြင်ချက်ကို ရောထွေးကာ စီရင်ဆုံးဖြတ်မှုကို ဖန်တီးရန် ဖြစ်ပါသည်။

မှန်ကန်သောစကားလုံးများကို ရွေးချယ်ခြင်းမှာ အလွန်အရေးကြီးပါသည်။

ဇာတ်လမ်းတွင် မှန်ကန်သောစကားလုံးကို အသုံးပြုရန် အမြဲတမ်း သေချာပါစေ။ မှန်ကန်သောစကားလုံးမှာ ဖုံးကွယ်ထားသော လှုပ်ရှားမှုတစ်စုံတစ်ရာမရှိသည့် စကားလုံး ဖြစ်ပါသည်။

သီးခြားယူဆထားသောထင်မြင်ချက်

သတင်းစာဆရာတိုင်းသည် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ခွင့်အတွက် ၎င်းတို့၏ အရေးကြီးသည့်လှုပ်ရှားမှုများနှင့် ထိုက်တန်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် အခြားသူများအတွက် ထိုအရာကို တောင်းဆိုသောကြောင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ထိုအရာကို ဦးစွာကျင့်သုံးသင့်သည်မှာ သဘာဝကျပါသည်။ သတင်းစာဖတ်ရှုသူများအတွက်၊ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့ထံ သတင်းအချက်အလက်များ ဖော်ပြပေးသည့် ကျွမ်းကျင်သော စူးစမ်းလေ့လာသူသည် လက်ရှိကိစ္စရေးရာများပေါ်ရှိ သူ သို့မဟုတ် သူမ၏ ကိုယ်ပိုင်အမြင်ကို သစ္စာရှိရှိ မျှဝေထားသည်ဟု မျှော်လင့်ပိုင်ခွင့်ရှိပါသည်။ ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုသည် ဆင်ခြင်တုံတရားပေါ်၌သာမူတည်သော သတင်းအမျိုးအစားဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင်၊ သူ သို့မဟုတ် သူမ၏ စံတန်ဖိုးများကို စောင့်စည်းသည့် သတင်းစာဆရာသည် နိုင်ငံရေးသဘောသဘာဝရှိသောစကားလုံးတွင် ရန်လိုသူမျိုး မဟုတ်ပါ။ ရိုးသားသော သတင်းရေးသားမှုကို အာမခံရန် အသေချာဆုံးသောနည်းလမ်းတစ်ခုသာ ရှိပါသည်- ထင်မြင်ချက်ဖော်ပြခြင်းမှ အချက်အလက်များကို သတင်းပေးပို့ခြင်းကို ပိုင်းခြားခြင်း။ ၎င်းတို့ကို စာမျက်နှာပေါ်တွင် တစ်ခုနှင့်တစ်ခုကို ခွဲခြားထားပါသည်။ ရုပ်ဝတ္ထုပိုင်းဆိုင်ရာ- ဆောင်းပါးနှစ်ပုဒ်ရေးသည်၊ တစ်ပုဒ်သည် အချက်အလက်များကို ပေးအပ်မြှုပ်နှံထားပြီး အခြားတစ်ပုဒ်သည် ထိုအချက်များပေါ်တွင် ထင်မြင်ချက်ပေးထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အမြင်ပိုင်းဆိုင်ရာ- ဆောင်းပါးနှစ်ပုဒ်အတွက် မတူညီသော စာလုံးဖောင့်များနှင့် စာလုံးပုံစံများကို အသုံးပြုပါသည်။ အပြင်အဆင်တွင် ခြားနားချက်ကို ထင်ရှားအောင်ပြထားပါသည်- အချက်အလက်များကို ဦးစွာ ထုတ်နုတ်ကာ၊ ၎င်းနောက်တွင် ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုကို ရေးသားပြီး၊ အချက်အလက်များအတွက် သတင်းခေါင်းစဉ်ကိုအသုံးပြု၍ ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုအတွက် ခေါင်းစဉ်ခွဲကို အသုံးပြုပါ။

ရှင်းလင်းချက်မှတ်စု၏ဖော်မက်မှာ အလွန်အရေးကြီးပါသည်။

ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုသည် အချက်အလက်များကို ဖြစ်စဉ်ဖွဲ့ခြင်းနှင့်ပတ်သက်သည့် ရေးသားမှုဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင်၊ ရေးသားမှုအားလုံးတွင် တူညီသောသက်ရောက်မှု မရှိပါ။ ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုများ၏ မှန်ကန်မှုမှာ အလားတူအတိုင်းဖြစ်ပါသည်- အချို့သော ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုများသည် ကျယ်ပြန့်ပြီး အခြားအရာများမှာ အရေးကြီးပါသည်။

ရှင်းလင်းချက်မှတ်စု သုံးမျိုး

၎င်း၏ တိုတောင်းသောပုံစံဖြင့်၊ ထင်မြင်ချက်အကြောင်းအရာသည် ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုရှိ ပေါ့ပါးသော သို့မဟုတ် ထေ့ငေါ့သော ဟာသအသုံးပြုမှုကို မျက်နှာသာပေးပါသည်။ ရှင်းလင်းချက်မှတ်စု တိုတောင်းလေ၊ ၎င်း၏သက်ရောက်မှုမှာ ပိုမိုကြီးကျယ်လေ ဖြစ်ပါသည်- “ ထိုနံနက်ခင်းတွင်ပင်၊ Mark Pesos က ၎င်းတို့၏ခါးပတ်များကို ပတ်ထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့၏ဝန်ထမ်းများထံ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒါဆို သူက ဘာလို့ အိတ်ကပ်ထဲမှာ လက်မထည့်ထားရတာလဲ…။”  

ဤကဲ့သို့ ပိုရှည်သော ပုံစံဖြင့်၊ သတင်းစာခေါင်းစီးသည် ရှင်းလင်းချက်မှတ်စု၏ အခြားသောပုံစံနှစ်မျိုးထက် ပို၍သင့်လျော်ပါသည်- ၎င်းသည် စာဖတ်သူကို ငြင်းခုံမှု သို့မဟုတ် ဆုံးဖြတ်မှုကို ပေးစွမ်းပါသည်။

ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလေ့လာသော ရှင်းလင်းချက်မှတ်စု သည် ဖွဲ့စည်းပုံမြင့်မားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်၊ ၎င်း၏ဦးဆောင်ပုံကို တားဆီးမရနိုင်ဘဲ ၎င်း၏ နောက်ဆုံးစာကြောင်းသည် စေ့စပ်လွန်းလှပါသည်- “ ပိုမိုကြီးမားသောအကျိုးအမြတ်ကို ဆောင်ကြဉ်းရန်အလို့ငှာ ပို၍လျှော့ချမှုများကို လုပ်ဆောင်ထားပြီး၊ Mark Pesos သည် သူ့ကိုယ်သူ အန္တရာယ်ထဲ ဆွဲခေါ်မိလျက်သား ဖြစ်သွားခဲ့ပါသည်- ဓားစာခံအဖြစ် ခေါ်သွားခြင်းမခံရမီ ရက်အနည်းငယ်တွင္၊ သူသည် အကြံပေးသည်ကို နားထောင်ရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ပြီး သူ့ကို လုံခြုံအောင်လုပ်ပေးထားသော လုံခြုံရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့လုံးကို အလုပ်ထုတ်ခဲ့ပါသည်။ မနေ့ကပင်၊ တတိယအနေဖြင့် Dosh Bank ၏ ဝန်ထမ်းအင်အားကို လျှော့ချရန် စူးစမ်းလေ့လာသူအများစုက မျှတခြင်းမရှိဟု စဉ်းစားထားသော သူ၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကြေညာခဲ့ပါသည်။ သူ၏ဝန်ထမ်းများသည် သူ၏ အဓမ္မသွေးဆောင်ခေါ်ယူခြင်းခံရမှုအပေါ် တိတ်တဆိတ် အောင်ပွဲခံနေကြမည်မှာ သံသယရှိစရာပင်မလိုပါ၊ နောက်ဆုံးတွင် ထိုသို့ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။”  

စိတ်ခံစားချက်နှင့်ဆိုင်သော ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုသည် ခံစားချက်များကို ထွက်ပေါ်လာစေပါသည်။ ၎င်းသည် ငြင်းခုံမှုထက်ပို၍ ခိုင်မာပါသည်- “ Mark Pesos အတွက် မီလီယံအနည်းငယ်က ဘာမို့လို့လဲ။ သူ အလုပ်ထုတ်ခဲ့တဲ့ဝန်ထမ်းတွေအတွက် တွေးကြည့်ပါဦး။”  

စာရေးသူနှင့် သတင်းစာတို့သည် သတင်းစာခေါင်းကြီးပိုင်းအတွက် တာဝန်ခံရနိုင်ပါသည်

စာဖတ်သူအတွက် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် လေးစားမှုကို သေချာစေရန် သတင်းစာခေါင်းကြီးပိုင်းတွင် အမြဲတမ်း ထိပ်ဆုံး သို့မဟုတ် အောက်ဆုံး၌ ၎င်း စာရေးသူ၏လက်မှတ် ပါရှိပါသည်။ အကြောင်းအရာအတွက် တိုက်ရိုက်တာဝန်ရှိမှုသည် စာရေးသူပေါ်တွင် တည်မှီနေသော်လည်း၊ ၎င်းကိုထုတ်ဝေရန် တာဝန်ရှိသော သတင်းစာ ဒါရိုက်တာများသည်လည်း သွယ်ဝိုက်၍ တာဝန်ရှိပါသည်။

ရှင်းလင်းချက်မှတ်စုကို ရေးသားရသည့်အခါ သတင်းခန်းအတွင်းရှိ အယ်ဒီတာနှစ်ဦးတွင် ပြန်လည်သင့်မြတ်အောင် လုပ်ဆောင်၍မရသော ကွဲပြားသည့်ထင်မြင်ချက်များ ရှိနေပါက၊ မတူညီသည့် အမြင်နှစ်မျိုးကို ပံ့ပိုးပေးထားသော သတင်းစားခေါင်းကြီးပိုင်းနှစ်ခုကို အပြိုင်ဖော်ပြ၍ သတင်းစာထုတ်ဝေခြင်းကို တားဆီးခြင်းမျိုး မပြုလုပ်နိုင်ပါ။ ၎င်းကို စာဖတ်သူက ကျေနပ်ပါလိမ့်မည်။

ရေးသားသူမသိရသော သတင်းစာခေါင်းကြီးပိုင်းများသည် အမြဲတမ်း ၎င်းတို့ကို ထုတ်ဝေသည့် သတင်းစာ၏အနေအထားကို ဖော်ပြနေသောကြောင့် ၎င်းတို့သည် ထိုသတင်းစာဒါရိုက်တာများ၏ တာဝန် ဖြစ်ပါသည်။