09.၉။ သတင်းအရင်းအမြစ်များ

ရင်းမြစ်အမျိုးအစား လေးမျိုးရှိပါသည်-

၁။ အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ရင်းမြစ်များ။ ၎င်းတို့အားလုံးသည် အများပြည်သူဆိုင်ရာအာဏာပိုင်ဖြစ်သည့်- အစိုးရ၊ ဝန်ကြီးဌာနများ၊ အုပ်ချုပ်မှုများဖြစ်သော ရင်းမြစ်များဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့တွင် စာရင်းပြုစုကာ ဖွဲ့စည်းဖော်ဆောင်ထားသည့် တစ်ပန်းသာမှုရှိပြီး ၎င်းတို့သည် တရားဝင်သတင်းများကို ထုတ်ပေးပါသည်။ သတင်းစာဆရာ၏ လိပ်စာစာအုပ်တွင် ထိုအာဏာပိုင်များ (ပြောရေးဆိုခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်၊ သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအရာရှိ၊ စသည်တို့) ကိုယ်စား ပြောဆိုရန် အခွင့်ရှိသူအားလုံး၏ ကိုယ်ရေးအသေးစိတ်အချက်များ ပါဝင်နေရန်မှာ မုချလိုအပ်ပါသည်။  ၎င်းတို့သည် သတင်းထုတ်ပြန်ရေး (တိုက်ရိုက်ဖုန်းလိုင်းများ၊ ကိုယ်ရေးလိပ်စာများ၊ စသည်တို့) ဖြင့် အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်းကို ဂုဏ်ယူနေချိန်တွင် ၎င်းတို့ ရုံးခန်းသို့ရောက်သည်နှင့် စာရင်းပြုစုကာ ၎င်းတို့ကို ဆက်သွယ်ပါ။

၂။ ကြားခံ ရင်းမြစ်များ။ ၎င်းတို့အားလုံးသည် လူမှုရေးနှင့်ဆိုင်သောတရားဝင်အရာများ- အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်အဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ ကုန်သွယ်မှုသမဂ္ဂများ၊ စသည်တို့ပါရှိသည့် ရင်းမြစ်များဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့တွင် တရားဝင်မဟုတ်သောသတင်းများကို ဖြည့်ဆည်းပေးနေသည့် အတိုက်အခံပြုသောအင်အားအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခြင်းကဲ့သို့သော တစ်ပန်းသာမှု ရှိပါသည်။ သတင်းစာဆရာသည် ထိုသဘာဝအလျောက်ဖြစ်သော မဟာမိတ်များနှင့် ရိုးသားသောဆက်ဆံရေးများတည်ဆောက်ရန် အချိန်ယူရပါက၊ သူ သို့မဟုတ် သူမသည် ထပ်ဆောင်း သတင်းအချက်အလက်များနှင့် တန်ဖိုးရှိသော ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများထံမှ အကျိုးကျေးဇူးရရှိပါလိမ့်မည်။ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူများစာရင်း ရေးဆွဲကာ ၎င်းတို့နှင့် “ ရင်းနှီးမှု” ရယူရန်ကြိုးစား၍ ၎င်းတို့ကို ချဉ်းကပ်ပါ။

ထိရောက်သောဖော်မျူလာ- တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှု

အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာနှင့် ကြားခံ ရင်းမြစ်များနှင့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်သည့်အခါ၊ သူ သို့မဟုတ် သူမ၏ ကိုယ်ပိုင်အခန်းကဏ္ဍကို ရှင်းပြရန်မှာ သတင်းစာဆရာ၏ လုပ်ဆောင်ရမည့်အရာဖြစ်ပါသည်။ အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ရင်းမြစ်များနှင့်ပတ်သက်သည့် ကိစ္စရပ်များတွင်၊ သတင်းစာဆရာများသည် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များအတွက် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှုကို တောင်းဆိုနိုင်ပါသည်။ အများပြည်သူဆိုင်ရာအာဏာပိုင်များနှင့် လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများအားလုံးသည် သတင်းစာဌာနနှင့် ဆက်နွယ်ပတ်သက်သည့်အခါ အမည်ရေးထားသော အဆက်အသွယ်များရရှိထားရန် လိုလားပါသည်။ ဤ အပြန်အလှန်ပါဝင်သောအခန်းကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ခြင်းသည် နေ့စဉ်ဆက်သွယ်မှုကို တိုက်တွန်းအားပေးပါသည်။

စံထားသော တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုစာ- “ ချစ်ခင်ရပါသော ဝန်ကြီး ခင်ဗျား၊ ယနေ့မှစ၍ အကျိုးသက်ရောက်မည့် သင့်ဌာနနှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်ဆက်ဆံရေးကို နောင်ထက်တိုးတက်အောင်လုပ်ဆောင်ရန် စိတ်ပါဝင်စားမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် အများပြည်သူထင်မြင်ချက်ကို ပေးစွမ်းရာတွင် သတင်းအချက်အလက်များ ဖြည့်ဆည်းပေးရန်ဖြစ်သော ကျွန်ုပ်တို့၏တာဝန်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် သင်၏ ဝန်ကြီးဌာနရေးရာ လုပ်ဆောင်ချက်များအားလုံးတွင် ခိုင်မြဲကာ သီးခြားဖြစ်သော အာရုံစူးစိုက်မှု ပေးထားခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ အထင်ကြီးလေးစားရသော လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ A..R.. ကို ထားရှိပေးထားကြောင်းကို အသိပေးအကြောင်းကြားရသည့်အတွက် ကျေနပ်မိပါသည်…”

ကြားခံ ရင်းမြစ်များနှင့်ပတ်သက်သည့် ကိစ္စရပ်တွင်၊ များသောအားဖြင့် သတင်းစာဆရာသည် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှုကို မလိုအပ်ပါ။ အရေးကြီးသည်မှာ အပြန်အလှန်လေးစားမှုပေါ်တွင် တည်ဆောက်ထားသော ဆက်ဆံရေးများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်း၊ ရင်းမြစ်အတွက် အမည်မသိဖြစ်မှုကို အာမခံပေးထားသည့် ဆက်သွယ်မှုနည်းလမ်းပေါ်တွင် သဘောတူခြင်း၊ နှင့် အများပြည်သူဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် အာဏာပိုင်များ မသိစေဘဲ သင့်ထံပေးထားသော သတင်းအချက်အလက်များကို ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်သင့်သည့်နည်းလမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောတူခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။

၃။ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ရင်းမြစ်များ။ ၎င်းတို့သည် အခွင့်အာဏာနှင့် ပရော်ဖက်ရှင်နယ် စက်ဝန်းများအတွင်း၌ သတင်းစာဆရာများတွင်ရှိသည့် အမြော်အမြင်ရှိသော သို့မဟုတ် လျို့ဝှက်သော ရင်းမြစ်များဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ၎င်းတို့၏ အလုပ်နှင့် ကျင့်ဝတ်များအရ မသိရသော သို့မဟုတ် ဖုံးကွယ်ထားသော သတင်းအချက်အလက်များကို ပိုင်ဆိုင်သူများ၏ ယုံကြည်မှုကို ရရှိထားခြင်းဖြင့် ထို့သို့သော အဆက်အသွယ်များကို စုစည်းပါသည်။ သတင်းစာဆရာများသည် ၎င်းတို့၏ ကြီးကြပ်ရေးမှူးများအပါအဝင် မည်သူ့ကိုမဆို ထိုအဆက်အသွယ်များ၏ မည်သူမည်ဝါဖြစ်ကြောင်း အထောက်အထားကို လုံးဝ ထုတ်ဖော်ပြောပြခြင်းမရှိပါ၊ သတင်းစာဆရာသည် သူ/သူမ၏ အဆက်အသွယ်များ၏ ပံ့ပိုးပေးမှုအတွက် တာဝန်ရှိကြောင်း ပြောကြားစရာမလိုဘဲ သိနိုင်ပါသည်။

အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ရင်းမြစ်များ + ကြားခံ ရင်းမြစ်များ + ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ရင်းမြစ်များ = ကောင်းမွန်သော သတင်းပေးသူများကွန်ရက်။

၄။ တစ်ကြိမ်သာဖြစ်သော ရင်းမြစ်များ။ ၎င်းတို့သည် အခြေအနေများ၏ရလဒ်အဖြစ် မျက်မြင်သက်သေများက သက်သေခံချက်ပေးထားသော သို့မဟုတ် တောင်းဆိုထားသော အလိုအလျောက်ဖြစ်လာသည့် ရင်းမြစ်များဖြစ်ပါသည်။ ရယူခြင်းနှင့်ပတ်သက်သော ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများ– ရင်းမြစ်ကို ခွဲခြားဖော်ထုတ်ပါ၊ ၎င်းတို့၏ လှုပ်ရှားမှုများကို အတည်ပြုစစ်ဆေးပါ၊ အခိုင်အမာပြောကြားမှုများတွင် ပို၍နက်နက်နဲနဲ နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ် ရှာဖွေပါ၊ ၎င်းတို့ပြောကြားလိုသည်ထက်ပို၍ ပြောကြားအောင် ပြုလုပ်ပါ၊ အခြားသော အမှီအခိုကင်းသည့်ရင်းမြစ်များဖြင့် ၎င်းတို့၏ ထုတ်ဖော်ပြောကြားမှုများကို အပြန်အလှန် ကိုးကားစစ်ဆေးပါ။ သံသယရှိပါက၊ ထုတ်ဖော်ပြောကြားချက်များကို ထုတ်ဝေခြင်း ပြုသင့် မပြုသင့်အပေါ် သင့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ၏ စုပေါင်းပါဝင်သော ဝေဖန်ပြောကြားသည့် ထင်မြင်ချက်ကို တောင်းဆိုပါ။ သင်ကြားသိလိုသော သတင်းအချက်အလက်များကို အလွန် အဆင်သင့်ဖစ်စွာ ပေးစွမ်းသည့်ရင်းမြစ်များကို ဂရုပြုပါ။

အခွင့်အာဏာ၏ဟန်ချက်ညီမှုကို ထိန်းသိမ်းခြင်း

သတင်းစာဆရာနှင့် သူ/သူမ၏ရင်းမြစ်များကြားတွင် အမြဲတမ်း အခွင့်အာဏာ၏ဟန်ချက်ညီမှု ရှိပါသည်။ သတင်းအချက်အလက်များ ဖြည့်ဆည်းပေးသည့် “သြဇာကြီးမားသော” အဖွဲ့အစည်းနှင့် သတင်းအချက်အလက်များလိုအပ်သည့် “လွှမ်းမိုးခံထားရသော” အဖွဲ့အစည်းတို့ ရှိပါသည်။ ၎င်းသည် ပံ့ပိုးမှုနှင့် တောင်းဆိုမှု ဖြစ်ပါသည်… ဤ အခွင့်အာဏာ၏ဟန်ချက်ညီမှုကို ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် စွမ်းရည် နှင့် ကျွမ်းကျင်မှုကို လိုအပ်ပါသည်။ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအရ သို့မဟုတ် ပရော်ဖက်ရှင်နယ်အရ သတင်းအချက်အလက်များ ဖြည့်ဆည်းပေးခြင်းဖြင့် အကျိုးရှိလိုသော ရင်းမြစ်၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပေါ်တွင် အမြဲတမ်း ဆန္ဒတစ်စုံတစ်ရာ ရှိနေသောကြောင့် သတင်းစာဆရာအနေဖြင့် ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်ခံရမည့်အန္တရာယ်မှာ အမြဲတမ်း ရှိနေပါသည်။ စနစ်တကျလုပ်ဆောင်မှုအတွက် နေရာအနည်းငယ်ရှိသော်လည်း ၎င်းမှာ ရှိနေပါသေးသည်။ ၎င်းသည် အသိစိတ်၏မေးခွန်းဖြစ်ပါသည်။ အရူးလုပ်မခံပါနှင့်။ ဟန်ချက်ညီမှုကို ထိန်းထားရန် လိုအပ်ပါသည်။
တစ်ခါတစ်ရံတွင် “ အတုံ့အလှည့်နှင့် ကူညီမှု” သည် ဂုဏ်ယူစရာကောင်းပြီး ကျန်အချိန်များတွင် ထိုသို့ဖြစ်ခြင်း နည်းပါးပါသည်။ အငြင်းအခုံဖြစ်စေသောရင်းမြစ်သည် စာဖတ်သူကို လှည့်စားခြင်းထက် ပို၍ကောင်းမွန်ပါသည်။